O Trier λοιπόν, είναι ένας άνθρωπος άκρως δημιουργικός και διαβασμένος, με μια οπτική και αισθητική που φιλτράρεται απο ένα πρίσμα κατάθλιψης και άλλων ψυχολογικών ιδιαιτεροτήτων και με τρελή διάθεση να προκαλέσει τον καθωσπρεπισμό, τα status quo, όσα δεν αγγίζουν όσοι θέλουν να βγάλουν λεφτά απο τη μάζα.
Οι ταινίες του έχουν δεχτεί μεγάλη κριτική, τόσο θετική όσο και αρνητική ενω οι περισσότεροι αγαπούν να τον μισούν. Εγώ προσωπικά λατρεύω την "Ευρωπαϊκή" ματιά του και αυτό που πάντα με συνεπαίρνει είναι οτι ποτέ δεν απολαμβάνω τις ταινίες του.
Το οτι δεν τις απολαμβάνω σημαίνει οτι δεν θα τελειώσει η προβολή, με εμένα να έχω καλή διάθεση. Όχι. Μετά απο Trier είσαι κουρασμένος, το μυαλό σου είναι ανήσυχο, σκέφτεται όσα είδε, προσπαθείς να ερμηνεύσεις και να καταλάβεις.
Αν προσπαθούσα να δώσω έναν ορισμό της καλής ταινίας, θα έλεγα: Καλή ταινία είναι αυτή που θα σε κάνει να την συζητάς την επόμενη μέρα.
Με αυτόν τον ορισμό στο μυαλό θα σας πω οτι ο Trier δημιουργεί σωστό κινηματογράφο, χωρίς τα ευκολόπεπτα πονήματα του Holywood, που μην με παρεξηγήσετε, τα λατρεύω, ρίξτε μια ματιά σε όλον τον αλλοδαπό.
Πριν ανέφερα οτι ο Trier ασχολείται με όσα δεν πιάνουν όσοι θέλουν να βγάλουν λεφτά απο την μάζα. Η μεγαλύτερη μαγκιά του Δανού σκηνοθέτη είναι οτι ακριβώς με αυτή την θεματική, αλλά με εκπληκτικό, σατανικό είπαν κάποιοι, marketing καταφέρνει να τραβάει απο την μύτη ενα τεράστιο κομμάτι του κοινού, οι οποίοι περιμένουν να δουν κάτι και αυτό που βλέπουν στο τέλος είναι τελείως διαφορετικό.
Με το Nymphomaniac το έκανε όσο πιο επιτυχημένα μπορούσε. Στα τέλη του προηγούμενου χρόνου κυκλοφόρησε το treiler που έδειχνε μια ταινία γεμάτη σεξ και βια με soundtrack απο Rammstein. Οι πληροφορίες μιλούσαν για μια ταινία 5μιση ωρών και το μόνο που ακουγόταν ήταν οτι το Nymphomaniac θα ήταν μια κυριλέ δήθεν καλλιτεχνική και κουλτουριάρικη τσόντα. Όσοι ήξεραν απο Trier συνιστούσαν αναμονή (με τον Trier τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται), ενω εγώ ήξερα οτι απλά ήθελα να την δω.
Το αποτέλεσμα? Στις αίθουσες πήγαν απο fan του σκηνοθέτη μέχρι και άκυροι που ήθελαν να δουν μια ψιλοανωμαλιάρικη τσοντίτσα. Marketing won!!!
Μετά τις 3 και κάτι ώρες της ελαφρώς λογοκριμένης έκδοσης (την οποία ο ίδιος ο Trier επιμελήθηκε για φεστιβάλ και κινηματογράφους) μπορώ να πω οτι καμία σεξουαλική διέγερση δεν ένιωσα. Ο Trier χρησιμοποίησε το σεξ για να μιλήσει για μια ιστορία μοναξιάς, ξεπεσμού και εθισμού. Έτσι, όσο και αν το άφησε επιτηδευμένα να εννοηθεί οτι θα ήταν το αντίθετο, η σεξουαλικότητα της ταινίας ήταν πολλές φορές ενοχλητική.
Το story έχει ως εξής: Σε ένα σοκάκι ένας ηλικιωμένος, ο Seligman, βρίσκει μια γυναίκα στην άσφαλτο χτυπημένη. Όταν αυτή θα αρνηθεί να της καλέσει αστυνομία ή ασθενοφόρο, ο Seligman θα την πάρει στο σπίτι του, θα την φροντίσει και με αφορμή ένα δόλωμα ψαρέματος που έχει κρεμασμένο στον τοίχο, θα αρχίσει να λέει η Joe την ιστορία της ζωής της.
O Seligman είναι ένας άνθρωπος διαβασμένος και φιλοσοφημένος. Για κάθε εμπειρία της Joe, που είναι αυτοδιαγνωσμένη νυμφομανής, ο Seligman θα της αντιπαραθέσει μια φιλοσοφική θεωρεία, μια ψυχολογική ερμηνεία, γνώσεις απο μουσική, λογοτεχνία, θρησκεία.
Έτσι, με αλληλοέμπνευση η ιστορία συνεχίζεται. Την μία θα εμπνέει κάτι στο δωμάτιο την Joe (μια εικόνα, μία κασέτα) να μιλήσει για ένα ακόμα κεφάλαιο της ζωής της. Την άλλη ο Seligman θα προσπαθήσει να εξηγήσει τις επιλογές της Joe σύμφωνα με κάποια απο τις γνώσεις του.
Το δίδυμο θα ασχοληθεί με Μπαχ και Μπετόβεν, με Φρόιντ, Ποε, Ανατολική και Δυτική εκκλησία, και πολλά πολλά άλλα... Το ερώτημα που περιμένει απάντηση? Είναι τελικά η Joe μια κακή γυναίκα? Η ίδια πιστεύει πως ναι. Ο Seligman περιμένει να ακούσει το τέλος της ιστορίας για να αποφανθεί. Το ίδιο και εγώ. Το ίδιο και εμείς.
Στην ουσία η ζωή της Joe είναι μια ιστορία εξάρτησης. Η συζήτηση της με τον Seligman (έναν άνθρωπο του πνεύματος και όχι του σώματος, που δεν θα την κρίνει σε οτι έχει να κάνει με την επικρατούσα ηθική σε σχέση με την γυναίκα, τον ρόλο της και το σεξ, αλλά πιο ανοιχτόμυαλα, πιο ανοιχτόμυαλα ακόμα και απο την ίδια) είναι μια συνεδρία κινητοποίησης ενός εξαρτημένου.
Η Joe όπως η ίδια λέει: “Perhaps the only difference between me and other people is that I've always demanded more from the sunset, more spectacular colors when the sun hits the horizon. That's perhaps my only sin”.
...Ίσως το μόνο μου αμάρτημα είναι οτι ζητούσα περισσότερα, πιο εκθαμβωτικά χρώματα απο το ηλιοβασίλεμα...
Την φράση αυτή την αναφέρει στην αρχή αλλά και προς το τέλος της ταινίας και περικλείει όλη την ουσία της ταινίας. Όλη την ουσία της ζωής της Joe. H Joe είναι μια γυναίκα που αναζήτησε more spectacular colors... και το πλήρωσε.
Στην συνέχεια θα εξηγήσω το πως η ιστορία της, και όλη η ταινία, είναι μια ιστορία εθισμού και για αυτό ίσως έχει μικρά spoilers. Προτείνω να συνεχίσετε αφού δείτε και τα δύο volume του Nymphomaniac.
Τα παρακάτω στάδια είναι τα στάδια εθισμού. Τα ίδια περνάει κάποιος εθισμένος στην Ηρωίνη ή το αλκοόλ. Τα ίδια περνάει και η νυμφομανής, εθισμένη στο σεξ, Joe.
Η χρήση γίνεται μαζί με άλλους ή μόνος. Συνήθως, όμως, η ουσία προσφέρεται από άλλους. Η περιέργεια και η πίεση της ομάδας λειτουργούν ενισχυτικά σ’ αυτή τη φάση.
Η Joe ξεκινάει την αφήγηση απο μικρή ηλικία, στην οποία μάθαινε και πειραματιζόταν με το σώμα της, τα γεννητικά της όργανα και το σεξ. Βλέπουμε την καθοριστική πρώτη της φορά, την πρώτη της παιχνίδι με τους άντρες στο τραίνο. Η Joe σταδιακά έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με το σεξ, καταλαβαίνει την δύναμη του γυναίκας πάνω στον άνδρα και αφού διαχωρίσει πλήρως σεξ και αγάπη, θα ξεκινήσει το ταξίδι της στην απόλαυση.
Μιλάμε πια για συναναστροφή με χρήστες ουσιών και αναζήτηση της ουσίας με στόχο την αλλαγή της διάθεσης. Αρχίζουν να φαίνονται μικρές επιπτώσεις στα οικονομικά αλλά και σε τομείς όπως η εργασία και η υγεία.
Η Joe πλέον έχει τόσες πολλές επαφές που δεν μπορεί να θυμηθεί ούτε καν τα ονόματα τους. Η απόλαυση συνεχίζεται αλλά όσο πάει χρειάζεται όλο και περισσότερο. Πλέον έχει την ανάγκη να βρει μια δουλειά, στην οποία έχει όμως προβλήματα λόγω της ακόρεστης σεξουαλικότητας της.
Παρουσιάζεται σημαντική αύξηση της χρήσης. Η ψυχική ή και η σωματική εξάρτηση κάνουν την εμφάνισή τους. Άμεσες είναι οι επιπτώσεις στα οικονομικά. Παρουσιάζονται προβλήματα διατροφής και διαταραχές στον ύπνο. Το άτομο θέτει τη ζωή του σε πολλούς κινδύνους (ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, τροχαία ατυχήματα).
Η Joe πλέον δεν ευχαριστιέται το ίδιο της το ναρκωτικό. Το σεξ με τον Jerome δεν την ευχαριστεί και αρχίζει να ψάχνει νέους τρόπους να βρει απόλαυση. Οι σχέσεις της διαταράσονται ενώ μόνη της αρχίζει και ενοχοποιεί τον εαυτό της (πιστεύει οτι η ο γιος της δεν ανταποδίδει την αγάπη της). Στην δουλειά της την αναγκάζουν να πάει σε μια ομάδα αυτοβοήθειας τύπου Ανώνυμων Αλκοολικών.
Η χρήση είναι πλέον το επίκεντρο της ζωής του ατόμου. Οι φίλοι είναι κυρίως χρήστες. Βρίσκεται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για εμπλοκή σε παράνομες δραστηριότητες και νομικά προβλήματα. Κάνει χρήση μόνος του και παίρνει υψηλές δόσεις. Είναι πολλά πλέον τα συμπτώματα στην υγεία (σωματική - διανοητική - ψυχική - κοινωνική).
Δεν υπάρχει πλέον καμία ευχαρίστηση. Η Joe φτάνει στα άκρα μόνο και μόνο για να νιώσει κάτι (οτιδήποτε) και χάνει ολόκληρη την αίσθηση της απόλαυσης. Συγχρόνως μπλέκει με επικίνδυνους άντρες, οι οποίοι αποτελούν ένα ολόκληρο κομμάτι της ζωής της. Στην αρχή ο σαδισμός είναι η λύση για να αρχίσει να νιώθει πάλι την ίδια συγκίνηση, απόλαυση και αδρεναλίνη. Έπειτα το προχωράει ένα βήμα παρακάτω όταν χρησιμοποιεί τις γνώσεις της και την σεξουαλικότητα της, στην υπηρεσία ενός τοκογλύφου.
Η Joe καταλήγει να νιώθει στερητικά απο την αποχή και προσπαθεί, ως ένας εν γένη εξαρτητικός χαρακτήρας, να γεμίσει τα τεράστια κενά και την μοναξιά της. Χαρακτηριστική είναι η σκηνή που βρίσκει επιτέλους το δέντρο της "ψυχής" της, απογυμνωμένο και ταλαιπωρημένο σε μια βουνοκορφή. Φυσικά, μόνο του.
Ο Seligman που θα λειτουργήσει ως ένας ακροατής αντικειμενικός και με μη κριτική στάση, θα την οδηγήσει μόνη της στο συμπέρασμα οτι μπορεί και πρέπει να υπερισχύσει των ορμών του σώματος της. Και αυτό δεν θα έγινε μέχρι που η Joe περιγράψει το τελευταίο κεφάλαιο της ιστορίας της. Τον απόλυτο πάτο που φέρνει η απελπισία και η απόπειρα δολοφονίας.
Αφού μας έδειξε μια ιστορία μοναξιάς και αναζήτησης more spectacular colors, την ανθρώπινη σχέση που για πρώτη φορά αναπτύσσει η πρωταγωνίστρια με τον Seligman, ερχόμαστε στο σημείο να την εξιλεώσουμε και η ταινία πάει να τελειώσει με την Κάθαρση.
Όχι όμως στον Trier. Η τελευταία σκηνή της ταινίας, που η μισή εκτυλίσσεται σε μαύρη οθόνη, μηδενίζει ότι έχτισε σε ολόκληρη την ταινία. Το τέλος σε βρίσκει απόλυτα ενοχλημένο. Αλλά πρέπει να το παραδεχτώ, έτσι μ' αρέσει.
Καταλίγωντας μπορώ να πω οτι το Nymphomaniac ήταν όπως το περίμενα. όχι όμως με την έννοια του προβλεπόμενου, αλλά με την έννοια οτι μου έδωσε αυτό που ήθελα να δω. Μια ταινία που καταπιάστηκε με τόσα πολλά θέματα που έκανε το μυαλό μου να τρέχει ώρες μετά την προβολή. Μια ταινία που δεν με άφησε να κοιμηθώ και που με έκανε να δω απο άλλη σκοπιά θέματα όπως αυτό της γυναικείας σεξουαλικότητας.
Το Nymphomaniac είναι μια ταινία που συνδυάζει Μπαχ, Σεξ και Rammstein. Μια ταινία καλλιτεχνική, σκληρή και ωμή. Αν την δεις με ανοιχτό μυαλό έτοιμος να προβληματιστείς θα έχεις μια εμπειρία που θα σε συναρπάσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου